Ung Thư Đại Trực Tràng: những điều cần biết và cách thức điều trị
Ung thư đại trực tràng là căn bệnh nguy hiểm thường gặp ở cả nam và nữ. Ung thư đại trực tràng được hình thành ở ruột già và có ít biểu hiện nên khó phát hiện dẫn đến nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của nhiều người. Vậy ung thư đại trực tràng là gì và tổng quan về căn bệnh tiềm ẩn nguy cơ chết người này chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Tổng quan
Ung thư đại trực tràng là gì?
Ung thư đại trực tràng được hình thành ở ruột già hay ruột kết (nơi cuối cùng của ống tiêu hóa). Sự phát triển, xâm lấn bất thường của các tế bào gây hại trong trực tràng là nguyên nhân chính dẫn tới ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại trực tràng có thể phát triển âm thầm trong nhiều năm (khoảng từ 6 – 25 năm) từ trong niêm mạc trực tràng sau đó mới xâm lấn ra bên ngoài. Ở mỗi vị trí ung thư đại trực tràng khác nhau sẽ kéo theo những biểu hiện triệu chứng khác nhau.
Tỉ lệ mắc bệnh ung thư đại trực tràng ở nam và nữ là 50/50, ở thành thị cao hơn nông thôn.
Nguyên nhân và triệu chứng của ung thư đại trực tràng
Nguyên nhân gây bệnh ung thư đại trực tràng
Cho đến nay các nghiên cứu y khoa vẫn chưa chỉ ra được nguyên nhân chính xác gây ra ung thư đại trực tràng. Vì vậy, người ta đưa ra hệ thống các yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư đại trực tràng như sau:
Ø Tuổi tác: Nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra độ tuổi trung bình hay mắc bệnh ung thư trực tràng là khoảng 50 tuổi. Trong giai đoạn này, cơ thể của chúng ta bắt đầu bước qua giai đoạn lão hóa nhanh chóng, hoạt động của đại trực tràng cũng theo đó mà giảm sút chức năng dễ dẫn tới ung thư đại trực tràng.
Ø Polyp: Polyp là tên gọi của một tổn thương xuất hiện bên trong niêm mạc của ruột già làm gia tăng nguy cơ ung thư tế bào tuyến đại trực tràng.
Ø Di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh ung thư đại trực tràng thì khả năng bạn mắc bệnh cũng cao hơn so với người bình thường khác.
Ø Bệnh lý: Các bác sĩ chuyên khoa cho rằng việc bạn mắc các bệnh liên quan đến đại trực tràng sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng. Mặt khác, nếu bạn có tiền sử bị ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung thì bạn cũng có nguy cơ phát riển ung thư đại trực tràng.\
Ø Lối sống: Lối sống không lành mạnh, ít vận động, sử dụng nhiều các chất kích thích (rượu bia, thuốc lá..) và ăn nhiều thịt đỏ cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Triệu chứng gây bệnh ung thư đại trực tràng
Các biểu hiện triệu chứng để nhận biết ung thư đại trực tràng bao gồm:
Bất thường trong hoạt động ruột:
- Tiêu chảy
- Táo bón
- Đi ngoài phân nhỏ
- Đi ngoài ra máu
Thông thường những biểu hiện này cũng xuất hiện khi chúng ta thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu các hoạt động này diễn ra bất thường trong một thời gian dài thì chúng ta cần đến các cơ quan y tế để thăm khám và phát hiện bệnh sớm.
Thay đổi cơ thể:
- Mệt mỏi,
- Buồn nôn
- Chán ăn, sút cân không chỉ định
- Đầy bụng, chướng bụng, co thắt ruột
Những biểu hiện này nếu diễn ra liên tục trong một thời gian dài là dấu hiệu cảnh báo sớm chon guy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.
Quá trình phát triển của ung thư đại trực tràng
Quá trình phát triển của căn bệnh này gồm 5 giai đoạn từ 0 – IV.
Ø Giai đoạn 0: Đây được cho là giai đoạn khởi phát của thư đại trực tràng. Trong giai đoạn này các tế bào ung thư được tìm thấy bắt đầu từ các polyp biểu mô nằm trong niêm mạc đại tràng mà chưa có dấu hiệu lây lan hay xâm lấn các mô lân cận.
Ø Giai đoạn I: Trong giai đoạn này các tế bào ung thư trong các biểu mô Polyp trong niêm mạc đại tràng bắt đầu mở rộng lên thành ruột và có dấu hiệu phát triển thành các khối u.
Ø Giai đoạn II: Sau giai đoạn I các khối u phát triển trên thành ruột bắt đầu lan rộng ra khỏi khu vực đại tràng thậm chí xuyên qua thành ruột xâm lấn các mô lân cận .
Tuy nhiên, ở giai đoạn này các tế bào ung thư vẫn chưa xâm lấn tới các hạch bạch huyết.
Ø Giai đoạn III: Các tế bào ung thư đại trực tràng trong giai đoạn này đã lan rộng và phát triển tới tất cả các lớp và bề mặt ruột già. Chúng gây tác động trực tiếp đến các hạch bạch huyết và các mô mỡ ở hạch bạch huyết nhưng chưa có dấu hiệu di căn sang các bộ phận khác.
Ø Giai đoạn IV: đây là giai đoạn ung thư đại trực tràng có dấu hiệu di căn sang các bộ phận khác của cơ thể như phổi, buồng trứng, gan…
Chẩn đoán và kiểm tra
Các phương pháp chẩn đoán ung thư đại trực tràng
Để đưa ra chẩn đoán cụ thể và chính xác về bệnh ung thư đại trực tràng các bác sĩ sử dụng các phương pháp như:
Ø Thăm khám lâm sàng trực tràng: các bác sĩ dựa vào các biểu hiện lâm sàng để chẩn đoán sớm bệnh ung thư đại trực tràng.
Ø Nội soi: là phương pháp được các bác sĩ sử dụng để kiểm tra hoạt động của ruột già cũng như phát hiện các bất thường trong niêm mạc ruột nhằm phát hiện các tế bào ung thư.
Ø Chẩn đoán qua hình ảnh: các bác sĩ sử dụng phương pháp siêu âm, chụp CT hay MRI để phát hiện vị trí và kích thước các khối u và các bất thường trong đại trực tràng làm cơ sở cho các chẩn đoán của bác sĩ.
Ø Sinh thiết: là phương pháp các bác sĩ lấy một mẫu mô trong đại trực tràng để quan sát dưới kính hiển vi để phát hiện các tế bào ung thư và đưa ra chẩn đoán ung thư đại trực tràng.
Các phương pháp kiểm tra ung thư đại trực tràng
Hiện nay, có nhiều phương pháp được sử dụng để kiểm tra bệnh ung thư đại trực tràng bao gồm:
- Xét nghiệm máu trong phân
- Nội soi đại tràng
- Bơm thụt Bari tương phản kép
- Soi đại trực tràng Sigma
- Nội soi đại tràng ảnh thực
Điều trị và chăm sóc người bệnh
Các phương pháp điều trị
Ø Phẫu thuật: Đây được cho là phương pháp điều trị hiệu quả và được áp dụng nhiều nhất đối với các bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng. Cùng với sự tiến bộ của y khoa ngày nay ngoài phẫu thuật trực tiếp cắt bỏ khối ung thư trong đại trực tràng thì phương pháp phẫu thuật nọi soi và phẫu thuật robot lại ngày càng phát triển và được yêu thích.
Ø Hóa trị: Hóa trị là phương pháp hỗ trợ sau phẫu thuật đối với các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Các hóa chất này được sử dụng theo tiên lượng rõ ràng nhằm áp chế bệnh và giảm nguy cơ tái phát bệnh sau mổ.
Ø Xạ trị: là phương pháp mà các bác sĩ sử dụng các tia phóng xạ để làm giảm kích thước và tiêu diệt các tế bào
Sống chung với ung thư đại trực tràng
Theo khảo sát mới nhất của tổ chức y tế thế giới WHO về người bị ung thư đại trực tràng thì có khoảng 55% sống ít nhất 10 năm; 60% sống ít nhất 5 năm; trên 70% sống ít nhất một năm sau chẩn đoán.
Qua những số liệu trên có thể thấy ung thư đại trực tràng mặc dù là một bệnh lý nguy hiểm nhưng vẫn có thể điều trị được. Để sống chung với bệnh các bệnh nhân cần chú ý một số điểm sau:
- Có thái độ bình tĩnh và chấp nhận bệnh
- Tiếp nhận điều trị theo phác đồ trị liệu mà bác sĩ đưa ra
- Chú ý chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Trên thực tế đã có rất nhiều bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng sống khỏe mạnh sau 15 – 20 năm phát bệnh. Điều quan trọng là bệnh nhân cần có nghị lực cũng như sự cố gắng điều trị để có kết quả tốt nhất.
Phòng ngừa ung thư đại trực tràng
Hiện nay, các chuyên gia y tế đưa ra nhiều phương pháp để phòng chống ung thư đại trực tràng:
Ø Kiểm tra sức khỏe định kỳ: là phương pháp tốt nhất để kiểm tra sức khỏe cũng như phát hiện sớm các triệu chứng bệnh lý nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng. Việc phát hiện sớm sẽ giúp cho quá trình điều trị diễn ra nhanh chóng và thuận lợi đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bệnh nhân.
Ø Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý: việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp cho con người có một thân hình đẹp, khỏe mạnh mà còn ngăn ngừa các bệnh ung thư trong đó có cả ung thư đại trực tràng.
- Ăn nhiều rau, quả và ngũ cốc giúp cung cấp chất xơ và một số vitamin khoáng chất chống lại các tế bào ung thư.
- Hạn chế thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, thịt đỏ: chúng sẽ làm bạn tăng cân, và tăng mỡ trong máu, đường ruột làm tăng nguy cơ ung thư.
- Ăn nhiều thức ăn chứa canxi: nhiều nghiên cứu chỉ ra tác dụng tuyệt vời của can xi đối với ung thư đại trực tràng. Chúng giúp con người giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh này xuống thấp tới hơn 45 %.
- Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn và thuốc lá: các chất nicotin và cồn trong rượu, bia, thuốc lá có tác động xấu lên nhu động niêm mạc ruột gây ung thư.
Ø Xây dựng lối sống lành mạnh: là cách con người sắp xêp cuộc sống theo chiều hướng tích cực để giảm thiểu các nguy cơ về bệnh ung thư đại trực tràng.
- Duy trì cân nặng thích hợp
- Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao
- Có chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý
Ung thư nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng đều là những căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Tuy nhiên, cùng với khoa học kỹ thuật hiện đại chúng không còn là nỗi ám ảnh của những bệnh nhân. Ngoài thái độ tích cực, nghị lực sống thì việc bệnh nhân tự trang bị cho mình những kiến thức để phát hiện bệnh sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho họ trong quá trình điều trị bệnh ung thư đại trực tràng hiệu quả.